Nghệ thuật khai-dưỡng ấm Hồng Sa

13 lượt đã xem

“Bộ trà cụ phỉ cái tình
“Mát nóng ấm lạnh” phát sinh “Thời Trà”
“Xuân – hạ – thu – đông” phân ra
Đồ trà bốn bộ phải là riêng biệt
Cũng Ấm, Tống, Quận và Chuyên
Nhưng đã phân định rẽ riêng khi dùng”

Nghệ thuật “khai ấm” Hồng Sa

Trong giới QUÝ TRÀ HỮU, khai ấm là giai đoạn tiên quyết vì nó sẽ đánh thức linh hồn của các dòng ấm gốm mà một sản phẩm Việt tiêu biểu mà Tan Cuong Green Tea phân phối mang tên Hồng Sa.

Ngược dòng thời gian, trở về cuộc thiên di đầu tiên của các cụ liệt tổ, liệt tông khai sinh ra ngôi làng để nhớ lại những gì đã có với dòng sông kì diệu này: Được chiếu vua ban, những người con ưu tú của làng Bồ Bát, làng chuyên về gốm sứ (thuộc Ninh Bình- cố đô Hoa Lư xưa) đã đi dọc dòng sông Hồng và thấy 72 đụn đất trời ban- đất sét trắng, loại đất quý tạo thành gốm và cho ra lò những sản phẩm đặc biệt. Các cụ đã ở lại, gây dựng nên Bạch Thổ phường (một phường làm nghề gốm từ loại đất trắng kia) và qua thời gian, với tài hoa cùng sự nỗ lực phi thường, mảnh đất này đã tạo ra các thế hệ anh tài, vang danh đất Việt và trở thành mảnh đất Bát Tràng được ghi vào sử sách tới ngày nay.

Dần qua thời gian, nhiều người cho rằng, đụn đất thần kỳ không còn nữa, những người con của làng nghề phải đi tìm khai thác đất khắp nơi. Song ít ai biết sự thật này: cho dù là 72 đụn hay gấp hàng ngàn lần con số ấy lên cũng không thể nào cứ vậy mà khai thác mãi được nên các bậc cao niên trong làng nhắc nhở cháu con: đó là con số tượng trưng cho tâm linh và mang ý nghĩa trường tồn, bền vững, mãi mãi chứ không phải là con số đếm được để ngồi đấy hưởng dần. Đến một ngày, tự thế hệ tiếp nối sẽ phải tìm và giải mã cho sự trường tồn bằng chính tấm lòng, trái tim, khối óc của mình.

Và đêm đêm, lại ngày nối ngày những tiếng sóng dịu dàng ăm ắp phù sa đỏ nặng của sông Hồng vẫn vỗ về quanh làng, thủ thỉ câu chuyện xưa và thôi thúc cháu con làng nghề qua từng câu chuyện kể, từng dòng chữ khắc vào các câu đối đặt ở đình làng…

Cho đến một ngày, chàng thợ gốm Phạm Thế Anh, một người con của làng nghề và là một trong số những người con đời thứ 15 của dòng họ Phạm – một trong 23 dòng họ tại Bát Tràng đã được gọi tên, chính anh đã mày mò, nghiên cứu, thử nghiệm để tạo ra dòng gốm mới, dòng gốm được hình thành từ phù sa sông Hồng.

Dòng gốm mới được nghệ nhân Phạm Thế Anh đặt tên là Hồng Sa, sự kết hợp giữa tên của dòng sông quê mẹ với tên những chắt chiu ngọt lành từ dòng sông ấy dành tặng cho anh, cho làng cổ Bát Tràng và cho đất nước Việt Nam xinh tươi này: chất Phù Sa.

am-cam-hong-sa

Bộ ấm cam bé bằng chất liệu gốm Hồng Sa.

Chất Phù Sa ở đây đã trải qua hàng vạn năm bồi đắp, tôi luyện, tạo nên những đặc tính hiếm có như: chứa hàm lượng khoáng chất quý giá cộng với kết cấu đặc biệt. Chính vì kết cấu đặc biệt như vậy làm cho trên bề mặt chiếc ấm Hồng Sa có vô số “khí khổng”. Dòng nước trà khi thấm vào các “khí khổng” này lại được mang theo một lượng khoáng chất nhất định từ chiếc ấm giải phóng ra. Vì thế, nếu được mở đúng cách, các “khí khổng” này sẽ được lưu thông, khiến cho chiếc ấm Hồng Sa thẩm thấu – “hít thở” liên tục, giữ được hương vị tốt nhất. Nghệ thuật khai ấm là hồn sinh khí cho chiếc ấm Hồng Sa. “Khai ấm” trước khi sử dụng để đánh thức ấm để nó có thể phát huy được hết tinh túy vốn có

Khi dùng ấm Hồng Sa mới thì nên kiểm tra lòng ấm, vòi ấm, lưới lọc có còn các hạt đất, vụn đất… thừa lại trong quá trình nung và sản xuất ấm giúp tăng cường mối liên kết và sự tin cậy của mình với chiếc ấm. Hãy thật nhẹ nhành với chiếc ấm.

Khai ấm có nhiều cách khác nhau, Tan Cuong Green Tea xin được đúc kết lại gồm 4 bước cơ bản: Dung hòa – Phân giải – Nhuận ấm – Tái sinh. Hoàn thành 4 bước này là có thể yên tâm có được một chiếc ấm tốt để sử dụng.

✔️ Dung Hòa

Mục đích của bước này là dùng nước nóng rửa trôi toàn bộ bụi bặm trong quá trình vận chuyển, trưng bày, hàm ý dung hòa cái cứng cáp thô mộc của đất với cái mềm mại uyển chuyển của nước để chiếc ấm Hồng Sa có thể chuyển mình, hòa hợp và thẩm thấu với linh hồn của trà.

Các bạn cho nước nguội vào nồi sau đó lót một miếng vải vào bên trong, bọc nắp ấm bằng một miếng vải riêng và đặt vào nồi cùng với ấm trà. Miếng vải sẽ ngăn không để nắp và ấm va vào nhau làm nứt hay vỡ trong quá trình đun. Đổ nước ngập 3 lần chiều cao của ấm, đun sôi giữ trong 2h30. Xong để ấm nguyên trong nồi đến lúc nước nguội, vớt ấm ra để ráo nước tự nhiên.

✔️ Phân Giải

Là đê phân giải các chất còn dư trong ấm.

Chuẩn bị nồi nước mới, cho ấm vào nồi, để một miếng đậu phụ vào bên trong ấm. Cho nước vừa ngập ấm, đun nhỏ lửa 1 tiếng. Thành phần Thạch Cao trong đậu phụ sẽ phân giải các chất còn dư trong ấm. Đun hết 1 tiếng để nguội, vớt ấm ra rửa sạch, để khô tự nhiên.

✔️ Nhuận Ấm

Cũng chuẩn bị một nồi nước mới, cho ấm vào nồi, cho một đoạn mía đường vào nồi. Cho nước vừa ngập ấm, đun nhỏ lửa 1 tiếng. Chất đường thiên nhiên của mía có thể tư nhuận ấm. Đun hết 1 tiếng để nguội, vớt ấm ra rửa sạch, để khô ráo nước tự nhiên.

✔️ Tái sinh

Ba bước kể trên coi như giai đoạn “làm mới” lại chiếc ấm. Đến bước thứ tư: “Tái sinh” – quan trọng nhất. Bước này quyết định hương vị trà mà chiếc ấm Hồng Sa sẽ mang theo bên mình.

am-truc-hong-sa-tron

Ấm Trúc bằng chất liệu Hồng Sa trơn.

Chuẩn bị nồi nước mới, chọn loại trà mình thích nhất khoảng 50 – 100gr cho vào bên trong ấm rồi cho ấm vào nồi. Cho nước ngập 3 lần chiều cao của ấm, đun nhỏ lửa 1 tiếng. Bạn có thể dùng trà Tân Cương, Hồng Trà Lão, Ô Long đen. Hết 1 tiếng để nguội, vớt ấm ra rửa sạch, để khô ấm tự nhiên.

✔️ Lưu ý quan trọng:

▪️ Phải đun nóng ấm từ từ: nước trong nồi là nước lạnh, cho ấm vào, đun nóng từ từ. Không được cho ấm vào đột ngột lúc nước đang sôi dễ chênh lệch nhiệt độ gây vỡ ấm;

▪️ Nước sử dụng để khai ấm và kể cả sử dụng sau này phải là nước “sạch”: nước tự nhiên. Nếu nguồn nước nhà bạn đang sử dụng bị đóng cặn trắng sau một thời gian sử dụng, hoặc nước có vị đắng, nguy cơ nguồn nước bạn đang sử dụng là nước cứng – chứa nhiều Magie và Canxi. Khi đó tốt nhất bạn nên sử dụng nước đóng chai Aquafina, nếu không cặn lắng trong nước lâu ngày sẽ ngấm vào chiếc ấm Hồng Sa.

▪️ Trong các quá trình kể cả khai ấm lẫn dưỡng ấm sau này, các bạn luôn ghi nhớ: nước sạch – để nguội – để ráo tự nhiên. Không dùng các loại hóa chất, chất tẩy rửa để rửa ấm vì như thế mùi hóa chất và xà phòng sẽ lưu lại rất rất lâu trong chiếc ấm Hồng Sa, làm ảnh hưởng đến hương vị trà. Điều này sẽ “giết chết” chiếc ấm Hồng Sa.

▪️ Loại trà bạn sử dụng trong bước “Tái sinh” sẽ quyết định hương vị của chiếc ấm Hồng Sa mà nó mang theo bên mình. Đó cũng là loại trà các bạn sẽ sử dụng riêng cho duy nhất 1 chiếc ấm Hồng Sa. Không nên sử dụng cùng 1 chiếc ấm Hồng Sa để pha nhiều loại trà vì như vậy dẫn đến hương vị lẫn lộn, pha tạp, làm mất đi hồn của chiếc ấm. Khi có điều kiện, bạn nên có nhiều chiếc ấm Hồng Sa để mỗi ấm pha một loại trà khác nhau. Có như vậy thì mỗi lần pha trà, vị trà càng hòa quyện đề thăng lên một cấp độ mới.

▪️ Sau khi khai ấm, với một vài lần pha đầu, chiếc ấm có thể không thay đổi nhiều vì đất sét vẫn đang thẩm thấu từ từ. Nhưng từ lần pha thứ năm, sáu trở đi, bạn sẽ thấy hương vị trà đậm đà hơn, và chiếc ấm sẽ trở nên sáng bóng hơn nhiều.

♨️ Nghệ thuật “Dưỡng ấm”  Hồng Sa

Khai ấm khi bắt đầu dùng, ấm sinh sinh khí nên cần phải có quá trình dưỡng ấm sau khi sử dụng một thời gian. Dưỡng ấm cũng cần đảm bảo đúng quy trình để không làm ảnh hưởng đến ấm. Trái với quá trình khai ấm, quá trình dưỡng ấm cần thời gian dài, yêu cầu sự nhẫn nại. Dưỡng ấm cũng như dưỡng tính. Một chiếc ấm được dưỡng tốt nó phải nổi bật lên màu sắc tiềm ẩn bên trong, độ sáng bóng và màu của đất hội tụ bên trong. Ấm trà Hồng Sa như người quân tử, khiêm tốn và nghiêm khắc với chính mình. Có rất nhiều phương pháp dưỡng ấm khác nhau được mỗi quý trà áp dụng nhưng đều có các nguyên tắc cơ bản giống nhau gồm 5 điểm cần chú ý:

✔️ Khi pha trà và thưởng trà cần rót lượng trà còn dư lên toàn bộ ấm vì điều này sẽ giúp chất trà thấm vào ấm, tạo nên hương vị độc đáo cùng màu sắc riêng của ấm.

✔️ Khi rửa ấm rửa sạch toàn bộ bên trong và bên ngoài ấm, tuyệt đối không sử dụng các hóa chất tẩy rửa.

✔️ Khi rửa xong, dùng dẻ sạch lau nhẹ nhàng thân và toàn bộ các bộ phận của ấm;

✔️ Sau khi lau xong để ấm nơi khô ráo sạch sẽ, không phơi dưới ánh nắng mặt trời;

✔️ Ấm dùng lâu cần có thời gian nghỉ thường là để ấm sạch sẽ khô ráo trong 3 – 5 ngày, để toàn thân ấm tuyệt đối khô ráo.

✔️ Trong quá trình dưỡng ấm cần thường xuyên chú ý từng giọt nước đọng trên các chi tiết nhỏ của ấm, các vị trí dễ đọng nước nếu không được chú ý sẽ khiến chiếc ấm lên nước không đồng đều thậm chí tạo những vết loang trên thân ấm.

Trích thơ: Lục Bát Trà – Tác giả: Phạm Văn Sau

Tổng hợp & Kinh nghiệm.