“Thưởng trà” sen Hồ Tây – Nét đẹp văn hóa đất Kinh kỳ

11 lượt đã xem

/Bài: Cửu Long/

Trà sen được biết đến là một loại trà có từ lâu đời, đại diện cho giới trà Việt, đó không chỉ là một loại đồ uống, mà ẩn sâu trong mỗi chén trà chính là nhân cách thanh tao cùng tấm lòng của những người làm trà, thưởng trà.

“Thưởng trà” sen Hồ Tây - Nét đẹp văn hóa đất Kinh kỳ

Hoa sen được coi là biểu tượng văn hóa của đất nước Việt Nam. Với vẻ đẹp thanh nhã và tinh khôi, hoa sen đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm nghệ thuật Việt Nam. Trong đó, nổi tiếng nhất là sen Hồ Tây, được trồng ở vùng Hồ Tây – Hà Nội.

Sen Hồ Tây còn được gọi là sen Bách Diệp. Tên gọi sen Bách Diệp xuất phát từ việc mỗi bông sen trung bình có đến 100 cánh, và có những bông có tới 120 cánh. Loài hoa sen Hồ Tây có hình dáng hoa cánh kép, kích thước lớn có màu hồng thắm. Vào mùa hoa nở, bông hoa rộng mở rất to và có thể bằng cỡ hai bàn tay người lớn. Đây là nét đặc trưng của sen Hồ Tây, với hương thơm ngát, dịu thoang thoảng mùi hương bay, cùng với gạo sen to và mọng mẩy, hoa thường được sử dụng để ướp chè.

Cứ vào mùa sen, các nghệ nhân làm trà sen truyền thống của Hà Nội lại rất bận rộn với công việc “giữ hương trời đất” trong từng chén trà.

Nhắc đến trà sen Hồ Tây là nhắc đến niềm tự hào, là nét đặc trưng trong văn hóa thưởng thức của người Việt. Được coi là “quốc ẩm”, trà sen Hồ Tây tạo nên một thức uống tinh túy cầu kì, nhưng cũng hết sức giản dị và thuần khiết của người Việt.

Trà sen Hồ Tây là sự hòa quyện hoàn hảo giữa vị ngon của trà với mùi thơm nhẹ nhàng tinh khiết của hoa, sen tạo hương vị rất riêng biệt. Sự hòa quyện giữa vị ngọt sâu tinh tế của trà với hương thơm nhẹ nhàng, thảo ngọt của hoa sen hồ Tây đã làm say lòng người Việt. Mỗi ngụm trà ngon là như thấy được cả trời, cả đất và sự tỉ mỉ đến mức kì công của người chế biến.

Nghệ thuật ướp trà sen là niềm say mê, niềm tự hào của người Hà Nội, của những ngôi làng ven Hồ Tây. Bởi thế mà từ đời này sang đời khác, nghề truyền thống ấy vẫn được tiếp nối như giữ lại một giá trị tinh túy cho mảnh đất và con người nơi đây.

“Thưởng trà” sen Hồ Tây - Nét đẹp văn hóa đất Kinh kỳ

Tại Hồ Tây, nhiều gia đình nghệ nhân vẫn lưu truyền truyền thống làm chè ướp sen bằng cách làm hoàn toàn thủ công, cùng bí quyết gia truyền để tạo nên món quà độc đáo mang hương vị sen Hồ Tây. Thường sen nằm sát khu vực Đầm Trị là nơi có chất lượng sen tốt nhất. Còn chè được chọn để ướp phải là loại chè mộc tuyển chọn, được trồng theo công nghệ VietGAP của Thái Nguyên.

Các nghệ nhân phải sấy khô chè (trà sen chỉ dùng phương pháp sấy thủ công là sấy bằng hơi nước và than củi) sau đó đưa chè ướp với những cánh hoa sen nhỏ, gọi là chè “ngậm hoa”. Sau hai ngày “ngậm hoa”, các nghệ nhân sẽ đem chè ra sấy và bắt đầu ướp với gạo sen, gọi là “ngậm gạo”. Chè được trộn đều với những cánh hoa, gọi là “túi vị hương” và ủ kỹ trong ba ngày.

Cứ sau mỗi lần “ngậm gạo”, các nghệ nhân lại sấy chè thật khô. Để làm được 1 kg trà sen, cần tới 1.000-1.200 bông sen tùy to hay nhỏ. Trong đó, cứ một lượt “gạo” lại một chè, ướp xong mang đi sấy khô, công đoạn này lặp đi lặp lại tới 5-7 lần để hương sen ngấm vào vị trà mới cho ta được thức uống hảo hạng. Vì vậy, trà sen Hà Nội không chỉ có giá trị cao vì hoa sen Hồ Tây quý hiếm, mà quy trình ướp trà rất cầu kỳ và công phu.

Cái tinh túy của trà sen còn nằm ở nghệ thuật thưởng trà. Để có được ấm trà ướp sen ngon cần có nước tốt, trà ngon, cách pha trà chuẩn, ấm trà và bạn trà.

Trà sen pha đúng cách, có được màu nước nâu hồng hoặc trong xanh (tùy theo từng loại trà), lóng lánh tỏa hương sen thơm ngát. Khi thưởng thức, người thưởng trà không uống luôn mà nhẹ nhàng đưa chén lên mũi để cảm nhận hương thơm man mát dịu ngọt của trà. Sau đó nhấp một ngụm nhỏ và từ từ nhâm nhi, nếm vị đắng nơi môi, chát nơi lưỡi để cuối cùng ngọt êm trong cuống họng. Cái ngọt ngào thấm đượm của hoa sen quyện chặt lấy từng cánh trà săn chắc của trà ngon, lan đều vào trong màu nước trà sen Hồ Tây.

Trà sen Hồ Tây rất thích hợp với những ai đam mê yêu thích hương vị tự nhiên của sen. Trà qua 2-3 tuần nước vẫn giữ được hương vị thơm ngon, thanh mát của trà.

Nước đầu tiên khi uống chúng ta cảm nhận và thưởng thứ hương của sen (thưởng hương), nước thứ hai là sự hòa quyện ngọt ngào giữa hương sen và trà (thưởng trà), nước thứ ba cảm nhận hương thơm dịu nhẹ của sen ngọt nhẹ của trà. Rồi nước thứ tư, thứ năm thứ sáu chúng ta vẫn thấy hương và sắc vẫn còn nồng đượm, thế mới là trà sen Hồ Tây.

Có thể nói, Trà ướp Sen Hồ Tây nói chung hay trà ướp sen của Hà Nội nói riêng là sự hòa quyện tuyệt vời giữa hương thơm ngan ngát của sen Bách Diệp Hồ Tây và vị đậm đà của trà Thái Nguyên. Nhờ vào tài năng và bí quyết nghề mật truyền qua nhiều đời của nghệ nhân trà, đã tạo ra những sản phẩm trà quý giá, kết tinh văn hóa ngàn năm của Thăng Long – Hà Nội.